36% en ekki 90% á þessari skoðun - Fráleit fréttamennska! - Fjölmiðlar biðjist afsökunar!

Aðeins 800 svöruðu könnuninni af 2000 manna úrtaki.  Skoðanakönnun þar sem svarhlutfall er 40% af úrtakinu er ekki marktæk. Það er a.m.k. ekki hægt að nota hana til að alhæfa um þýðið. Hér á mbl.is er fréttin reyndar "Aðeins 10% þeirra sem tóku afstöðu" á meðan Eyjan, Stöð 2 og Vísir birta þetta sem "90% þjóðarinnar".  Sú fullyrðing er beinlínis röng. Ofangreind skoðanakönnun leiddi þetta ekki í ljós á nokkurn hátt.

Að því gefnu að úrtakið sé rétt unnið og það endurspegli þýðið (þann hóp sem verið er að alhæfa um, í þessu tilfelli þjóðina) þá er miðað við að það þurfi 70% svarhlutfall til þess að hægt sé að nota niðurstöðurnar til að alhæfa um þýðið.

Í raun eru niðurstöðurnar þær að 36% (90% af 40%) þeirra sem valdir voru í úrtakið (sem við gefum okkur að hafi verið vandað úrtak sem endurspeglaði þjóðina) vilja Davíð burt. Það er rétt rúmur þriðjungur sem er allt önnur niðurstaða.

Hvað veldur því að miðlar eins og Eyjan og fréttastofa Stöðvar 2 og fréttamenn eins og Lóa Pind Aldísardóttir sem vilja láta taka sig alvarlega birta svona fréttir: "Níutíu prósent þjóðarinnar treysta ekki Davíð Oddssyni í stóli seðlabankastjóra samkvæmt nýrri könnun sem gerð var fyrir fréttastofu Stöðvar 2. Mikill meirihluti sjálfstæðismanna styður ekki veru hans í Seðlbankanum."?

Aðrar spurningar eru líka áleitnar: 

Af hverju var ekki að sama skapi spurt um Eirík og Ingimund?  Hefði þar skipt máli í hvaða röð þeir væru nefndir, þ.e. hvort Ingimundur væri nefndur fyrst eða hvort Davíð væri nefndur fyrst?  Það var ekki kannað.  Í almennilegri könnun hefði menn látið röðina vera random.

Af hverju var ekki að sama skapi spurt út í Jón Sigurðsson Samfylkingarmann og stjórnarformann fjármálaeftirlitsins sem átti að hafa eftirlit með bönkunum.  Af hverju er ekki verið að tala hann niður eins og Davíð?

10% styðja Davíð í embætti seðlabankastjóra

Athugasemdir

[Vilhjálmur (IP-tala skráð) 29.10.2008 kl. 07:48]

Einn að klóra í bakkann með davíð á bakinu , ha ha ha ha

[Jens (IP-tala skráð) 29.10.2008 kl. 09:44]

Þetta er alveg hárrétt hjá þér Sigurður. Í raun gætu allir þessir 1200 sem ekki tóku afstöðu stutt Davíð án þess að þora að viðurkenna það, við bara vitum ekkert um það.

En það má láta það fylgja að það sama á við um meirihluta þeirra ályktana sem dregnar eru í fjölmiðlum af niðurstöðum skoðanakannana blaðanna. Þakka þér fyrir að benda á þessa staðreynd einmitt í sambandi við þessa skoðanakönnun (ég man ekki eftir þvi að hafa séð svipaðar athugasemdir frá þér áður).

[Hallur Magnússon, 29.10.2008 kl. 10:21]

Þetta er alveg rétt hjá þér - en þessi aðferðafræði hefur verið lenska í íslenskum fjölmiðlum um langt árabil.

Það breytir hins vegar ekki þeirri staðreynd að lunginn úr þjóðinni vill Davíð burt. Það þarf enga skoðanakönnun til þess.

[Sigurður Viktor Úlfarsson, 29.10.2008 kl. 10:51]

Sælir,

Þetta er auðvitað skelfilega niðurlægjandi fyrir íslenska blaðamenn að leggja þetta svona fram hafi þeir einhvern minnsta metnað í starfi. Nema ef þeir skilgreina sig sem áróðursmeistara en ekki blaðamenn, þá virkar þetta auðvitað fínt.

Hallur: "...að lunginn úr þjóðinni vill Davíð burt"

Þetta segir Egill Helgason líka.  Það hefur hins vegar ekkert stutt þá skoðun með rökum.  Hérna er rétt rúmlega þriðjungur (36%) sem vill hann burt (90% af 40%).  Davíð Oddsson hefur nú fengið fleiri upp á móti sér tímabundið en það í gegnum tíðina enda sýndist mér hann hálf vonsvikin á blaðamannafundinum yfir því hversu fáir kæmu til að mótmæla honum, það væri "af sem áður var".

Menn eins og þú og Egill getið ekki slegið þessu fram sem staðreynd en ekki bara ykkar skoðun nema það séu niðurstöður vandaðra skoðanakannanna til að bakka þær upp.  Annars er þetta bara ágiskun út í loftið en ekki staðreynd eins og þið látið í veðri vaka.  Það hefur í raun ekkert sérstaklega með þetta tiltekna mál að gera heldur almennt þegar fólk er að gera þjóðinni upp skoðanir án þess að spyrja hana.

[ASE (IP-tala skráð) 29.10.2008 kl. 10:55]

Því miður hefur Stöð 2 og Vísir, margsannað á síðustu vikum hversu hlutdrægir þeir eru og geta fyrir vikið ekki staðið undir því að kallast fjölmiðlar. 

Fjölmiðill á (að mínu mati) að fjalla um allar hliðar hvers mál á þann hátt að notandi miðilsins geti myndað sér sjálfstæða skoðun á málinu.  Stöð 2 er fyrir lifandis löngu alltaf búinn að mynda sér notandans skoðun á málinu og verða fyrir vikið að teljast gjörsamlega ómarkviss fréttamiðill. 

Og afsökunarbeiðni er án efa ólíkleg úr þessum ranni.

[Gunnar St (IP-tala skráð) 29.10.2008 kl. 14:43]

Það er ekkert að því að birta þessa skoðanakönnun sem frétt þó aðeins 40% hefðu svarað og því síður ástæða til þess að tala um að aðeins 36% þjóðarinnar vildu davíð burt. Það er undantekning ef mikið meira en 50% þátttaka næst í svona könnunum hvort sem það er gallup, rúv eða fréttablaðið sem framkvæmir. Þegar kannanir á fylgi stjórnmálaflokka eru gerðar þá dettur engum í hug að margfalda hlutfall stuðningsmanna flokka með svarhlutfalli.. Sjálfstæðisflokkurinn er t.a.m. aldrei sagður vera með 15% fylgi þegar 30% svarenda segast styðja hann. Megnið af þeim sem svöruðu ekki gerðu það líklega því þeir nenna því ekki. Þessi könnun er enginn sannleikur en mjög góð vísbending um hvað þjóðin vill þegar svörin eru svona afgerandi. Seðlabankanum á að vera stýrt af sérfræðingum ekki útbrunnum stjórnmálamönnum.

[Sigurður Viktor Úlfarsson, 29.10.2008 kl. 19:28]

Þetta er rangt Gunnar.  Þú getur ekki ályktað um þýðið á grundvelli könnunar með 40% svarhlutfall.  Það einfaldlega stenst ekki.  Það er svona svipað og að taka 800 manna úrtak meðal íbúa Þorlákshafnar og nota niðurstöðurnar til að alhæfa um alla þjóðina. 

Þetta er algerlega ótengt því hvort maður er með eða á móti Davíð.  Þetta er einfaldlega aðferðafræði skoðanakannanna.

[Gunnar aftur.. (IP-tala skráð) 29.10.2008 kl. 23:09]

Það sem ég var að reyna að koma á framfæri er að þessi könnun er ekkert lélegri eða með mikið lægra svarhlutfalli en almennt gengur og gerist með svona kannanir. Hinn almenni borgari nennir yfirleitt ekki að láta trufla sig með könnunum. Málið er að þetta er nokkuð dæmigerð könnun með týpísku svarhlutfalli miðað við það sem er birt í fjölmiðlum... burtséð frá því hvað er hægt að lesa úr niðurstöðunum... Annars er það alltaf gott framtak þegar fólk gagnrýnir fjölmiðla... plús fyrir það!

[Sigurður Viktor Úlfarsson, 30.10.2008 kl. 17:09]

Sæll aftur,

Ef svo er þá er það auðvitað alveg skelfilegt og beinlínis rangar fréttir.  Ég hef ekki lagt mig eftir því sérstaklega að fylgjast með því.  Þetta tilfelli hér var bara svo skelfilega gróft.  Ég tala nú ekki um þar sem þetta var notað sem fyrsta frétt og birt á öllum fjölmiðlum sem stórfrétt.