Lærdómurinn: Breiðfylking í atvinnulífi stað patentlausna

Undanfarnir áratugir hafa einkennst af því að Íslendingar hafa af offorsi fleygt sér á tilteknar patentlausnir sem hafa átt að bjarga öllu.  Hin síðasta var fjármálaútrásin.  Ef við eigum að draga einhvern lærdóm af undanförnum áratugum held ég að það sé að trúa ekki endalaust á patentlausnir.

Skuttogari í hvern fjörð, loðdýrarækt á hvern bæ, Kári í Decode messías endurborinn svo kaupum hlutabréfin hans á 60 (bandaríski hlutafjármarkaðurinn hafði hins vegar aldrei heyrt manninn nefndan), internetbólan (opnaðu heimasíðu og þú verður ríkur, bjargar heiminum nema hvort tveggja sé), álver í hvern landshluta, fjármálastarfsemi eina vitið, Draumalandið hin nýja Biblía o.s.frv.

Allt hefur sinn líftíma.  Álver virkar fínt þangað til fer að fjara undan álinu og önnur efni taka við.  Þá megum við ekki vera með öll eggin í sömu körfu.  Það breytir því ekki að það er full ástæða til að reka nokkur áver á Íslandi.  Draumalandið er fín bók til að hrista upp í fólki og fá það til að hugsa út fyrir kassann.  Hún er hins vegar hvorki fræðirit né Biblía.  Skuttogarar gegna enn gríðarlega mikilvægu hlutverki í íslenskum sjávarútvegi. Decode er mikilvægt fyrirtæki fyrir Ísland en ekki eina fyrirtækið á Íslandi eins og maður hefði getað haldið á sínum tíma.

Í fyrra var þorskurinn skorinn niður um 30%.  Þá var það meðal annars flug fjármálafyrirtækjanna sem bjargaði okkur.  Núna lentu þau á nefinu og þá eru það útflutningstekjurnar af álinu, fiskinum og ferðaþjónustunni sem bjarga okkur, að hluta til vegna gengisvísitölunnar - ekki amalegt að selja fiskinn okkar til Bretlands þegar pundið slagar í 250 krónur!

Útrás fjármálafyrirtækjanna hefur verið spennandi tími og við komum út úr honum með mikla þekkingu á mörgum sviðum sem við höfðum ekki þekkingu á áður.  Undanfarin ár hafa fjármálafyrirtækin sogað til sín allt öflugasta vinnuaflið.  Nú verður breyting á því.  Þetta öfluga vel menntaða fólk mun dreifast yfir í aðra atvinnuvegi, stofna eigin fyrirtæki o.s.frv. og leiða næstu uppsveiflu á mörgum sviðum alls staðar í þjóðfélaginu.  Það er nefnilega þannig með menntun að þótt það kveikni í öll draslinu og allt fari á hausinn þá er mannauðurinn og menntunin enn á sínum stað.

Við þurfum að gera okkur grein fyrir því að auður liggur í fólkinu.  Fólkið getur síðan tekið sér allt mögulegt fyrir hendur og það eru engir smávegis kraftar að leysast úr læðingi nú þegar hundruð manna gengur út úr bankakerfinu til annarra starfa.  Vel menntað öflugt fólk finnur sér ný tækifæri, þótt það geti hugsanlega tekið nokkrar vikur eða mánuði.

Síðasta vika var alþjóðleg geðveiki.  Á næstu vikum og mánuðum mun rykið setjast.  Síðan hefst uppbyggingin, ekki bara á Íslandi heldur um allan heim.  Það að koma orkuþekkingunni í verð erlendis mun verða næsta stóra verkefni Íslendinga.  Við þurfum hins vegar að gæta þess að líta ekki á það sem patentlausn heldur reyna halda jafnvægi milli atvinnugreina.

Á hinn bóginn getum við ekki verið best í öllu og það skiptir miklu máli að sérhæfa sig.  Við þurfum hins vegar að tryggja það að við séum með eggin í nokkrum körfum.  Patentlausnir í atvinnumálum eru ekki það sem nær árangri.  Það er það sem við eigum að hafa lært af ofangreindum ævintýrum undanfarinna áratuga.

Hefja sókn á erlendum markaðssvæðum

Athugasemdir

[Sigríður Sigurðardóttir, 11.10.2008 kl. 12:16]

  Þakka Sigurður Viktor fyrir góðan og jákvæðan pistil.

  Er þér innilega sammála um mannauðinn og að læra af atburðum síðustu vikna.  Geðveikinni mun linna, en má ekki gleymast svo lærdómurinn af slíkri hremmingu glatist ekki.  Og muna að, séu málin eldfim og fljót að fuðra upp ef kviknar í, er gott að hafa byggt upp gott slökkvilið áður.  Hugsa málin til enda strax í upphafi.

[Jón Ingvar Bragason, 11.10.2008 kl. 12:26]

Fínn pistill Siggi! Það jákvæða í stöðinni núna er að búið var að draga úr vægi fiskveiða og auka álið og ferðamannaiðnað í staðinn. Held að þegar upp er staðið mildi það áhrifin af þessu öllu saman til langframa. En vissulega eiga menn að fara að hugsa til hvernig getum við aukið fjölbreytnina enn frekar.

[Jón Grétar Sigurjónsson, 13.10.2008 kl. 10:14]

Góður pistill Siggi, vonum að þetta gangi eftir. Ég tek heils hugar undir með þér að vi þurfum að efla menntun og framlag til mannauðs, hvaða nafni sem hann kann að nefnast. Ég held að það sé besta leiðin fyrir lítið hagkerfi að lifa af, vera nýjungagjörn og með mikla framsýni.

Það eina sem gæti skemmt fyrir okkur er að ef við þurfum að selja okkur IMF og skera niður framlög í velferðarkerfið og innviði hjá okkur.

[Einar Jón, 13.10.2008 kl. 11:20]

Sammála. Íslendingar virðast líka gleyma því að "auðlindir" eru takmarkaðar, og að það er engin ein töfralausn sem vex ótakmarkað.

Ef tvö álver/minkabú/fiskeldisstöðvar/kaffihús gefa góðan hagnað, þá vill annar hver maður stofna sitt eigið svoleiðis og taka þátt í gróðanum. Eftirspurnin eykst ekki jafn hratt, svo góði hagnaðurinn skiptist á margfalt fleiri aðila en áður og allir tapa.

[Jón Ingvar Bragason, 13.10.2008 kl. 17:26]

Einar Jón það er mikil einföldun hjá þér að segja að eftirspurn aukist ekki. Það fer allt eftir eðli og stærð rekstarins hvað gerist. Ef við tökum kaffihús sem dæmi og er að græða vel, annað kaffihús opnar þá skammt frá og báðir græða jafn vel. Ástæðan er að kaffihúsin vekja athygli og fleiri hafa áhuga á að fara þanngað, jafnvel er hitt kaffihúsið farið að þjóna þeim sem ekki gátu fengið borð á hinu.

En hver veit hvað gerist, ætli flestar kenningar séu ekki að hrynja í þessu árferði sem nú er...

[Jón Grétar Sigurjónsson, 14.10.2008 kl. 10:40]

Ég held að það eitt hafi sannast í þessu árferði (ekki það að það hafi ekki verið sannað áður) að hagfræðikenningar flestar ganga ekki upp. Það er rétt að benda á að engin hagfræðikenning hefur verið raunprófuð og eftir því sem ég best veit er ekki hægt að raunprófa þær vegna þess að þær fást við svo stór fyrirbæri eins og samfélög og markaði.

Hins vegar er það deginum ljósara að þó svo að eftirspurn kunni að aukast eitthvað tímabundið getur hún ekki aukist endalaust. Það held ég að Einar Jón geti örugglega kennt okkur hinum, eru ekki til stærðfræðiformúlur sem sýna fram á svoleiðis?. 

[Sigurður Viktor Úlfarsson, 14.10.2008 kl. 11:17]

Eftirspurn getur auðvitað aukist af ýmsum ástæðum en aukist framboð meira en eftirspurn verður einfaldlega til umframframboð.  Það er á þeim tímapunkti sem þeir hæfustu fara að lifa af og hinir heltast úr lestinni.  Þegar allir ætla að róa á sömu mið þá gerist þetta að sjálfsögðu fyrr en ef fókusað er á lausnir ólíkra þarfa meðal ólíkra hópa.

[Einar Jón, 15.10.2008 kl. 08:34]

Jón Ingvar - Er að öllu leyti sammála þér. Ég sagði að eftirspurnin eykst ekki jafn hratt.

Hvað voru aftur mörg kaffihús í miðbænum þegar best lét? Fleiri en tvö?