Á að miða árangur kosninga við þær sjálfar eða næstu kosningar á undan?

Sú umræðuhefð að miða úrslit kosninga (raungildi) alltaf við eitthvað "vænt gildi" sem þá annað hvort er niðurstaða síðustu kosninga eða niðurstöður skoðanakannanna síðustu daga fyrir kosningar er svolítið skrítin.  Síðan er árangurinn alltaf metinn sem munurinn á þessu tvennu, þ.e. raungildinu og vænta gildinu (því sem fjölmiðlamennirnir ákváðu að væri líklegt gildi af þeirra mati).  Af hverju er raungildið ekki bara skoðað sem slíkt, þ.e. niðurstöður kosninganna án þess að þær séu alltaf bornar saman við hin svonefndu væntu gildi?  Þetta er ekki gert í íþróttum og á klárlega enn síður við í kosningum.

Í kosningunum um daginn komst Sjálfstæðisflokkurinn til dæmis "á pall" og náði "silfri" í þessari keppni um atkvæði kjósenda þrátt fyrir 18 ára stjórnarsetu, bankahrun, ofurstyrki og fleira.  Ólíkt Framsóknarflokknum sem virkilega hrundi og var vart hugað líf eftir síðustu kosningar þá fannst mér Sjálfstæðisflokkurinn í raun koma ótrúlega vel út úr þessu.  Hann var auðvitað ennþá stærri í síðustu kosningum en hann fékk vissulega næst flest atkvæði í þessum sem þýðir að næst flestir Íslendingar völdu hann til að stjórna sínum málum.  Út frá lýðræðinu er því meiri stuðningur við að Sjálfstæðisflokkurinn fari í stjórn heldur en t.d. VG þar sem lægra hlutfall kjósenda kaus þá til stjórnarsetu.

Ég tek það fram að ég kaus ekki Sjálfstæðismenn og tel að þeir eigi að hvíla í einn eða tvo hringi en það breytir ekki því sem fram kemur hér að ofan.

Túlkunin um stórsigur Samfylkingarinnar finnst mér líka svolítið frjálsleg.  Flokkurinn er stærstur í dag vegna þess að Sjálfstæðisflokkurinn minnkaði umtalsvert en ekki vegna þess að Samfylkingin jók svo mikið fylgi sitt (3%).  Hins vegar vann flokkurinn vissulega athyglisverðan varnarsigur, hafandi verið stjórnarflokkur í hruninu.

Þá er sama frjálslega túlkunin í gangi þegar talið berst að ESB.  Talað er um skýra afstöðu kjósenda með aðildarviðræðum við ESB.  Ég get ekki með nokkru móti séð það út úr þessum kosningum.  ESB flokkurinn fékk 30% fylgi en hinir 70%.  Sá flokkur sem var mest á móti ESB (í síðustu viku), VG, jók mest fylgi sitt milli kosninga.

Hvernig stendur á því að fjölmiðlamennirnir halda þessum túlkunum á lofti?  Ég get skilið af hverju stjórnmálamennirnir gera það, þeir hafa hagsmuni af því, en ég get ekki skilið af hverju fjölmiðlafólkið gerir það - nema þeir hafi einhverja hagsmuni af því.

Villur voru í útstrikunartölum

Athugasemdir

[Evreka (IP-tala skráð) 30.4.2009 kl. 23:24]

Það segir sig sjálft, betra að fá fleiri þingmenn en færri. Samfylkingin er til dæmis með sterkari samningsstöðu en VG, því Samfó hefur 20 þingmenn, en VG 14. Það skiptir engu þó að VG hafi "bætt meiru við sig". Agnes Braga og fleiri sem ekki kunna með tölur að fara velja sér þessa skoðun einfaldlega vegna þess að það hentar þeirra eigin skoðunum, fyrirfram.

En varðandi Evrópusambandsaðild, þá er mjög eðlilegt að fjölmiðlar og stjórnmálaskýrendur líti á þessar kosningar sem stuðning við að sækja um aðild að ESB. Þannig voru úrslitin!

Þú gleymir því að bæði Framsókn og Borgarahreyfing voru með það á sínum stefnuskrám að sækja beri þegar í stað um aðild að Evrópusambandinu - greiða beri þjóðaratkvæði síðan eftir að samningur liggir fyrir en ekki fyrirfram, enda gengur sú hugmynd engan veginn upp og gerir ekkert nema skaða okkar hagsmuni. B og O sögðu þetta ekki aðeins fyrir kosningar, heldur hafa leiðtogar þeirra ítrekað þessa afstöðu sína eftir að úrslit lágu fyrir, í nokkrum sjónvarpsumræðum. Jafnvel gengið svo langt að bjóða Samfylkingunni að mynd ESB-stjórn.

Sem sagt, það er meirihluti á Alþingi fyrir því að sækja um aðild strax, 33 gegn 30 í það minnsta. Raunar mun fleiri því nokkrir sjálfstæðismenn hafa komið fram og sagt að þeir styðji þá tillögu, m.a. Þorgerður Katrín og Ragnheiður Ríkharðsdóttir. Líklega eru um 40 þingmenn sem styðja þetta.

Það er því alrangt hjá þér að segja að 30% séu með en 70% á móti. Þessu er alveg öfugt farið. Annars myndu stjórnmálaskýrendur ekki setja það þannig fram!

Þetta er nú ekki mikið flóknara.

[Viðar Ingvason (IP-tala skráð) 30.4.2009 kl. 23:42]

Allir stæðstu fjölmiðlar landsins eru ónýtir.

Jónas Kristjánsson segir í nýlegum pistli : "Öllum heimsmiðlum ber saman um, að stórfrétt íslenzku kosninganna hafi verið vinstri sigur."

[Evreka (IP-tala skráð) 1.5.2009 kl. 00:16]

Já, auðvitað, enda hefur enginn haldi öðru fram. Sögulegur sigur vinstrimanna, um það verður ekki deilt. Veit ekki betur en allir íslenskir fjölmiðlar hafi komist að sömu niðurstöðu; við þurfum hvorki Jónas né erlenda fjölmiðla til að segja okkur það.

ESB-aðildin er hinsvegar niðurstaða númer tvö, um það verður ekki deilt. Það eru raunar stærri meirihluti á Alþingi fyrir því að sækja um aðild að ESB en sem telur vinstrimeirihlutanum. Það eru 34 þingmenn á bakvið vinstrimeirihlutann, en 35-40 þingmenn styðja umsókn að ESB. Jónas nefnir það ekki, af einhverri ástæðu.

Ástæða þess að ESB-aðildin telst kannski merkilegri frétt er annars vegar að það var ekki eins fyrirséð (á meðan allar kannanir bentu til vinstrisigursins, sem var þá ekki eins óvæntur) og svo hinsvegar setur ESB-málið meiri strik í reikninginn í stjórnarmyndun. Þar er enn ekki komin niðurstaða og því teljast það enn talsverð tíðindi.

Erlendir fjölmiðlar hafa reyndar fjallað mikið um það líka, þó að það sé nú algert aukaatriði.

[Baldur Guðmundsson (IP-tala skráð) 1.5.2009 kl. 01:04]

"Af hverju er raungildið ekki bara skoðað sem slíkt, þ.e. niðurstöður kosninganna án þess að þær séu alltaf bornar saman við hin svonefndu væntu gildi?  Þetta er ekki gert í íþróttum og á klárlega enn síður við í kosningum."

Megin inntak pistils þíns er að benda á hversu vitlaust það er að miða niðurstöður úr kosningum við síðustu kosningar. Er í lagi að miða úrslit í kosningum við síðustu kosningar þegar það hentar málstað þínum?

"Sá flokkur sem var mest á móti ESB (í síðustu viku), VG, jók mest fylgi sitt milli kosninga."

Með fullri virðingu, Sigurður Viktor, þá ertu í hrópandi mótsögn við sjálfan þig.

[Evreka (IP-tala skráð) 1.5.2009 kl. 02:09]

Einmitt, Baldur, góður punktur!

Agnes Braga lenti í sömu mótsögn á Bylgjunni í gærmorgun, talaði með og gegn sjálfri sér, eftir því hvernig það hentaði hennar skoðunum.

Stundum skiptir ekki máli hvort einhver eykur fylgi sitt, en stundum skiptir það öllu máli.

Stundum skiptir engu máli þó talað hafi verið um ESB-aðild en stundum skipti það öllu máli.

Svona fer fyrir fólki þegar það ákveður fyrst niðurstöðuna, en reynir síðan að finna einhver rök fyrir ruglinu eftir á.

[Sigurður Viktor Úlfarsson, 1.5.2009 kl. 09:50]

Sögulega er það klárlega stórfrétt í íslenskum stjórnmálum að vinstri flokkarnir hafi náð meirihluta, um það er ekki deilt.  Hvað ESB varðar þá tel ég að það að Samfylkingin hafi náð að halda í og auka aðeins fylgi sitt sé sambland af auðvitað "fastafylgi" Samfylkingarinnar sem er í kringum 20%, persónufylgi Jóhönnu og ESB fylgi, sem líklega er að stórum hluta ættað úr Sjálfstæðisflokknum.  Hvernig skiptingin er þarna á milli er erfitt að segja til um.

Það að ég skyldi tala um aukningu á fylgi VG er vissulega í mótsögn við þá umræðu sem pistillinn hér að ofan snýst um.  Það var bara verið að tala um þá breytingu sem átt hefði sér stað í ESB málum milli kosninga og þá fannst mér athyglisvert að bera saman það sem breyttist hjá VG og það sem breyttist hjá Samfylkingunni.

Ég tek það fram að ég er fylgjandi aðildarviðræðum þótt ég hafi ekki tekið endanlega afstöðu til aðildar.  Ég er hins vegar á þeirri skoðun að það þurfi að breyta stjórnarskránni fyrst og sækja svo um.  Mér finnst mjög óeðlilegt að ríkisstjórn geti hafið viðræður við önnur ríki um eitthvað sem samræmist ekki stjórnarskrá.  Það er hins vegar önnur umræða.