Einn allra mikilvægasti fundur sem haldinn hefur verið í íslenskum stjórnmálum

Hvað ætli gerist á eigendafundi OR og REI um helgina.  Þetta er líklega einn allra mikilvægasti fundur sem haldinn hefur verið í íslenskum stjórnmálum mjög lengi.  Hagsmunirnir nema milljörðum og til mjög langs tíma.

Nú er fullkomin óvissa 

Nú eru Svandís og félagar búin að ná pólitískri samstöðu um ekki neitt.  Þau eru búin að ákveða að rifta þeim samningum sem hafa verið gerðir, þau eru búin að ákveða að samt verði haldið áfram í útrásinni en þau hafa ekki ákveðið hvernig.  HVERNIG er auðvitað lykilatriðið í málinu og þangað til niðurstaðan úr því kemur er fullkomin óvissa á þessu sviði, ekki hægt að gera neina samninga eða halda áfram með verkefnið.  Við vitum ekki hvort þeir ætla algjörlega að hætta við allt saman eða hvort þeir ætla að endurgera samningana með breytingum.  Óvissan er algjör.

Byggjum upp landsliðið í jarðvarma 

GGE er samansett úr stórum og sterkum aðilum á sviði orkumála.  Inni í fyrirtækinu eru t.d. Jarðboranir sem eru leiðandi á heimsvísu á sviði boranna á jarðhitasvæðum, VGK/Hönnun sem hefur verið í lykilhlutverki varðandi hönnun virkjanna undanfarin ár, Glitnir sem hefur undanfarið verið að byggja upp hjá sér þekkingu á fjármögnunarhluta þessa geira, Hitaveita Suðurnesja sem hefur mikla reynslu af rekstri jarðvarmavirkjanna, rannsókna og fleiri þátta á sviði jarðvarma.  Hinn stóri aðilinn á þessu sviði á Íslandi er OR.  Auðvitað á að sameina þetta í einn stóran aðila, landsliðið í virkjun jarðvarma, og leggja til atlögu við heiminn sameinuð með alla þekkinguna innanborðs.  Er eðlilegt að OR/REI sláist við GGE á alþjóðlegum samkeppnismarkaði og nýti til þess almannafé?  Auðvitað ekki.

Fjármagnið frá einkaaðilum - Þekkingin frá OR

Hugmyndin með sameiningu REI og GGE var sú að einkaaðilar kæmu með megnið af fjármagninu (að undanskildum 2,6 milljörðum sem settir voru í fyrirtækið í upphafi) en OR/REI kæmi með hugvit, orðstýr og þekkingu.  Þá væri ekki verið að nýta almannafé í ævintýraferð til Asíu heldur væri fjármagn einkaaðilanna nýtt.  Til viðbótar væri þetta veruleg tekjulind fyrir OR sem myndi þjónusta hið nýja fyrirtæki með rannsóknum og ýmss konar sérfræðiþjónustu.

Hitaveita Suðurnesja 

REI/GGE eru einungis að marka sér stefnu erlendis enda ekki mikið að hafa innanlands.  Umræðan um orkulindir innanlands á algjörlega heima utan þessarar umræðu, þó með einni undantekningu.  Með því að sameinast REI og gera þjónustusamning við OR þarf GGE ekkert á Hitaveitu Suðurnesja að halda lengur.  Reykjanesbær eða ríkið væri því í mun betri aðstöðu til að kaupa HS til baka ef það er áhugi fyrir því á þeim bænum.  HS gæti síðan þess vegna keypt sig inn í REI/GGE eins og OR og verið þannig með í útrásinni á sínum eigin forsendum.  Verði hætt við sameininguna skiptir HS öllu máli fyrir GGE sem munu gera það sem þeir geta til að ná yfirtökum í fyrirtækinu.

Samruninn skapar tekjur til almennings og störf fyrir vel menntað fólk næstu áratugi

Mín skoðun er sú að það eigi að halda áfram með samruna GGE og REI.  Þannig sameinumst við í einn mjög sterkan aðila sem getur látið að sér kveða á alþjóðavettvangi en höldum nýtingu almannafjár í verkefninu í lágmarki.  Þess í stað tryggjum við að almannafyrirtækið OR taki inn tekjur sem styrkir það í sinni starfsemi og gerir því kleift að standa styrkari fótum.  Það sem er jafnvel enn mikilvægara er að þessi nýju verkefni skapa störf fyrir velmenntað fólk á þessu sviði til næstu áratuga, verkfræðinga, jarðfræðinga o.fl. sem er mikill styrkur fyrir OR, eigendur OR og Ísland almennt.

Breytingar á samningum æskilegar

Sé það vilji eigenda OR að gera breytingar á þjónustusamningnum við sameinað REI, setja inn í hann t.d. tveggja ára uppsagnarfrest þannig að OR geti fengið stjórn á vörumerki sínu verði fyrirtækið komið á markað, ókunnir aðilar teknir við því og farnir að stunda starfsemi sem OR samþykkir ekki (t.d. barnaþrælkun í Djibuti) þá finnst mér það hið besta mál.

Hinn möguleikinn - Almenningur tapar

Hinn möguleikinn er sá að samruninn verði tekinn til baka.  Þá mun GGE einfaldlega sækja sér lykilstarfsmenn Orkuveitunnar og gera þetta sjálft án hennar.  GGE mun ekki fá orðstýr OR en þó töluvert af honum með starfsfólkinu þar sem jarðhitaheimurinn er ekki ýkja stór.  Þeir sem kennt hafa í Jarðhitaskóla SÞ jafnvel í áratugi og sótt alþjóðlegar jarðhitaráðstefnur til margra ára og áratuga þekkja mjög marga á þessu sviði í heiminum persónulega. 

Verði þetta niðurstaðan munu einkaaðilarnir taka gróðann (sem líklegt er að náist þótt það sé auðvitað ekki öruggt).  Almannafyrirtækið OR mun hins vegar tapa og þar með eigendur þess og sitja eftir með sárt ennið án lykilfólksins, án teknanna og án hagnaðarins ef hann kemur einhvern tímann í hús.

Það að bakka með allt saman er því verulega vond niðurstaða, sérstaklega fyrir almenning (eiganda OR) sem situr þá eftir og fær ekkert í sinn hlut.

Ps. Bendi á grein Magnúsar Árna Skúlasonar í Mogganum í gær á blaðsíðu 28.  Þar kemur fram margt athyglisvert varðandi sambúð opinberra- og einkaaðila í orkugeiranum.

Athugasemdir

[Þórarinn Jóhann Jónsson (IP-tala skráð) 19.11.2007 kl. 18:17]

Ef bodad hefdi verid til hins umdeilda fundar å løglegan hått, og ekki hefdi verid svona mikid leynimakk og feluleikur i kringum hlutina, thå hefdi thessi atburdarås sem nu er ordin, væntanlega aldrei ordid.  Thannig må segja ad their adilar sem bodudu til og såtu hinn umrædda fund, sem nu hefur verid lystur oløglegur, geti sjålfum ser um kennt hvernig komid er.  Ad auki låta Reykvikingar ekki bjoda ser svona yfirgang, og almenningur i landinu er ordin andsnuinn afskiptum einkaadila å thessu svidi og vill halda jardvarmanum i opinberri eigu.  Hvers vegna ?  Ju, vegna kludurslegrar framkomu adilana sem stodu ad margumræddum fundi.